Her operasyon öncesi pek çok hesaplama ve planlamalar yapılmaktadır. Ancak eskiden beri bilinen “evdeki hesabın çarşıya uymaması” durumuyla her zaman karşılaşılmaktadır. Aslında bu sözde ifade edilen “çarşı” kelimesi dış etkenleri ifade ederken “ evdeki hesap” ise bizim etki edebileceğimiz alanı ifade etmektedir. 

Tedarik zinciri operasyonları sürekli dış etkiye maruz kalması nedeniyle “evdeki hesap” olmaktan çıkmış “her yerdeki hesap” konumuna gelmiştir. Zira çevresel koşullar sürekli değişmekte, çevresel etkenlerde beklenmedik durumlar ortaya çıkmaktadır. Aynı atasözünden yola çıkarsak çarşıdaki koşullar da sürekli değişmektedir.

Tedarik zinciri yönetiminde esneklik olarak adlandırdığımız kavram, beklenmedik durumlarla başa çıkma ve değişen koşullara hızlı bir şekilde uyum sağlama yeteneğidir. Tedarik zinciriniz esnek olduğu zaman kırılganlıktan uzaklaşacak ve daha dayanıklı hale gelecektir. tedarik zincirinizin esnekliğini artırabilmek için bazı maddeler aşağıda yer almaktadır:

1. Tedarikçi Çeşitliliği: Farklı tedarikçilerle çalışarak tek bir kaynağa bağımlılığınızı azaltın ve riskleri dağıtın. Bu sadece Porter’ın 5 gücünde zikredilen “Tedarikçilerin Pazarlık Gücü” ile sınırlı değildir. Tedarikçinizin kendisine bağlı olmayan bir nedenle (iflas vb.) ticaretinin zora girmesi durumunda tedarik zincirinin olumsuz etkilenmemesi için önemlidir. Bazen alternatif bulamayabilirsiniz, bu durumda bazı küçük işletmeler desteklenerek alternatif oluşturulabilir.  

2. Teknolojik Yatırımlar: Teknolojik yatırımlar ve otomasyon çözümleri, tedarik zinciri süreçlerini hızlandırmakta ve esneklik sağlamaktadır. Bu yatırımlar yapılırken de esnek olarak kurgulanmalıdır.  Eğer teknolojik süreçler kurgulanırken farklı senaryolar olabileceği düşünülmezse, kriz anında gelecek bazı önerilere “sistemimiz buna müsait değil” yanıtı alabilirsiniz.

3. Senaryo Planlaması: Beklenmedik durumlara karşı hazırlıklı olabilmek için olası kriz senaryoları çalışılmalıdır. COVID-19 salgınında pek çok işletme böyle bir sürece hazırlıklı değildi. Bu senaryo sadece COVID-19 olarak değil, salgın hastalık senaryosu olarak hazırlanmalıdır. Bunun yanı sıra tedarikçi fabrikasında yangın çıkması, greve gidilmesi, fabrikalardan birinde yangın çıkması dahil pek çok senaryo çalışılmalıdır.

4. Veri Odaklı Karar Verme: Verilere olabildiğince anlık ulaşılabilmesi kriz anlarında hızlı ve doğru aksiyon alınmasını sağlar. Bunun için de teknolojik altyapı yatırımları doğru yapılmalı veriler her zaman anlık olarak erişilebilir olmalıdır. Zira kriz anında sizin teknolojik altyapıda değişiklik yapma şansınız olmayabilir.

5. Ekip Eğitimi: Ekiplerin sürekli eğitilerek değişime uyum kabiliyetlerinin artırılmalıdır. İş zenginleştirmesi (Job Enlargement), iş genişletmesi (Job Enrichment) ve çapraz eğitim (Cross-Training) gibi stratejiler, kriz anında çalışanların yatay, dikey ya da çapraz olarak insan kaynağının yönlendirilmesini sağlayacaktır.

Esneklik, tedarik zincirinizin sürdürülebilirliğini ve başarısını garantiler.